گوشه ای از توانمندی های مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

مروری بر فعالیت‌های پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

دستاوردهای شاخص در بخش تحقیقات زراعی و باغی

• معرفی ۴ رقم جدید زردآلو برای اولین بار در کشور به نام‌های آیباتان، اردوباد ، نصیری ، مراغه‌ای
• معرفی دو رقم تجاری بادام دیرگل با نام‌های اسکندر و آراز-  ارزیابی ژنوتیپ‌های موجود و اقدام برای آزاد سازی شش رقم جدید و پرمحصول زردآلو از بین آنهاست که مطالعات صفات رویشی و زایشی، سازگاری منطقه ای (در سطح کشور)، قابلیت خشکباری، قابلیت انبارمانی و ترانسپورت و تعیین بهترین پولینایزر برای آنها در دست اقدام است. این ژنوتیپ‌ها عبارتند از: اسکو (۴۱۴)، عجب شیر (۴۶۴)، کشکسرای (۲۶۹)، مرند (۱۷۷)، جلفا (۳۹۰) و تسوج (۱۹۰)
• تهیه پروتکل تکثیر انبوه بادام از طریق کشت بافت و دانش فنی
• مشارکت در معرفی رقم گلرنگ پاییزه پدیده و گل مهر ، گلرنگ بهاره گلدشت از توده‌های بومی آذربایجان‌شرقی (میانه)، مشارکت در معرفی رقم گلرنگ صفّه-  مناسب کشت بهاره مناطق مختلف استان با تحمل به کمبود آب اواخر فصل، رقم کلزا احمدی
• معرفی  واریته سنتتیک یونجه از توده‌های بومی  آذربایجان
• تولید بذر پرورشی غلات (گندم و جو) در طبقات ۱ و ۲ به ارزش وزنی حدود ۱۳۰۰ کیلوگرم (گندم)، ۶۵۰ کیلوگرم (جو) و بذر مادری یونجه به ارزش وزنی حدود ۴۸۰ کیلوگرم (ناخالص)
  • مشارکت در معرفی گندم نان رقم ‌های نارین، پیشگام، اروم و زارع- مناسب برای شرایط آبیاری معمول و مناطق سرد
  • دستیابی به پایه امیدبخش القای پاکوتاهی در زردآلو

دستاوردهای شاخص در بخش تحقیقات منابع طبیعی

• جمع‌آوری و شناسایی حدود ۳۲۰ گونه گیاه دارویی در استان و اهلی نمودن گیاهان دارویی
• ارائه شیوه کنترل مکانیکی مهم‌ترین آفت درختان جنگلی در ارسباران به نام پروانه برگخوار دم قهوه‌ای بلوط که منجر به مهار این آفت در چند سال اخیر شده است.
• معرفی گونه جدیدی از نماتدهای پاتوژن حشرات برای اولین بار در دنیا با نام علمی Steinernema arasbaranense Nikdel, Niknam & Ye
• شناسایی بیش از ۱۰۰ گونه درختی و درختچه‌ای‌ جنگل‌های ارسباران
• شناخت مناطق اکولوژیک استان آذربایجان شرقی و دستیابی به مولفه‌های اصلی نیاز رویشگاهی گونه‌های مهم جنگلی ارسباران
• شناسایی و جمع آوری فلور گیاهان استان  و تاسیس هرباریوم جامع گیاهان آذربایجان و تشکیل موزه حشرات جنگل‌ها و مراتع استان با حداقل ۱۲۰۰ گونه حشره که تعداد زیادی از آن‌ها برای اولین بار از ایران گزارش شده است.

دستاوردهای شاخص در بخش تحقیقات خاک و آب

• تشکیل کارگروه پژوهشی مدیریت اراضی شور دشت تبریز از بهمن ماه ۱۳۸۹
• تدوین برنامه‌های مطالعاتی و پژوهشی استفاده پایدار از اراضی شرق دریاچه ارومیه
• تهیه برنامه‌های توسعه‌ای، مطالعاتی و پژوهشی جهت کاهش اثرات خشکسالی
• تهیه نقشه طبقه‌بندی و استعداد خاک‌های استان (با همکاری موسسه تحقیقات خاک و آب)
• طبقه بندی خاک  و انجام مطالعات تناسب اراضی در دشت‌ها و پایاب سدهای استان و نظارت بر مطالعات خاک‌شناسی و تشکیل کارگروه مشترک با شرکت آب منطقه‌ای استان
• تعیین نیاز آبی و ارائه روش‌های مناسب آبیاری از نظر بهبود راندمان مصرف آب و عملکرد محصولات زراعی و باغی
• تعیین حدود بحرانی عناصر غذائی برای محصولات مختلف و همکاری با سازمان جهاد کشاورزی در تهیه نقشه‌های حاصلخیزی خاک‌های استان
• تحقیق و توصیه روش‌های مناسب مصرف کودهای بیولوژیک و شیمیایی برای افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی

دستاوردهای شاخص در بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

• طرح‌های آبخیزداری (دستاورد: کاهش رسوبات از ۷/۶ تن  به ۱/۵ تن در هکتار)
• احیاء ۲۴۰ هکتار از اراضی مارنی تخریب شده درمنطقه خواجه
• ذخیره نیم میلیون متر مکعب از رواناب‌های حاصله و تزریق آن به آب‌های زیرزمینی
• احیاء ۳۰۰ هکتار از مراتع، ایجاد ۴۰۰ هکتار جنگل‌کاری دیم از درختان صنعتی و باغی
• بهره‌وری از سیلاب در افزایش پوشش گیاهی و افزایش تولید در آبخوان تسوج
• تأثیر پخش سیلاب بر کیفیت و کمیت آب‌های زیرزمینی
• ایجاد سامانه‌های سطوح آبگیر باران برای احداث باغات دیم در اراضی شیب دار –  حصول نتایج چشمگیر در کاهش آب آبیاری مورد نیاز نهال از ۱۵۰۰ لیتر به حدود ۹۰ لیتر در سال (راندمان حدود ۹۰%)

دستاوردهای شاخص  در بخش تحقیقات  فنی و مهندسی کشاورزی

• طراحی و ساخت ماشین قابل حمل جهت جمع آوری نیوماتیک سوسک کلرادو در مزارع سیب‌زمینی
• طراحی و ساخت دستگاه  خشک‌کن انگور
• طراحی و ساخت  دستگاه خشک ‌کن هوشمند با قابلیت اعمال منحنی دمایی برای یافتن شرایط بهینه خشک شدن محصولات کشاورزی- عکسبرداری از مراحل مختلف خشک شدن- توزین نمونه به صورت آنلاین
• طراحی  و ساخت دستگاه خشک‌کن گردو و بررسی کارآیی آن درمقایسه با روش سنتی
• استفاده از تایرهای کم عرض تراکتور در کلیه عملیات زراعی (در مناطقی که کشت‌های ردیفی انجام می گیرد)
• کم خاک ورزی کشت کلزا (معرفی روشی برای صرفه جویی در مصرف انرژی، آب و حفظ ساختمان خاک)
• معرفی و توسعه کنترل بهینه تریپس پیاز با استفاده از سمپاش میکرونیر نسبت به سمپاش‌های دیگر
• ارزیابی و تعیین عملکرد ماشین‌های مرکب (چند منظوره)

دستاوردهای شاخص  در بخش تحقیقات  علوم دامی

• بهبود خصوصیات ارثی و قابلیت‌های تولیدی گونه‌های بومی پرورشی طیور در استان
• دست‌یابی به گروه‌های همگن فنوتیپی بلدرچین، مرغ مروارید، غاز و بوقلمون
• تعیین توان و پتانسیل تولیدی و تولیدمثلی گونه‌های بومی بلدرچین، مرغ مروارید، غاز و بوقلمون
• ساخت دستگاه جوجه کشی صنعتی تخم غاز باراندمان بالای ۸۵% برای اولین بار در ایران
• بررسی و تعیین ترکیبات شیمیایی و انرژی خام خوراک دام و طیور در استان آذربایجان‌شرقی
• شناسایی و بررسی گیاهان مورد استفاده زنبور عسل در مناطق مختلف استان آذربایجان‌شرقی
• استفاده از فناوری‌های نوین (تلقیح مصنوعی، بیوتکنولوژی و انرژی هسته‌ای) در افزایش راندمان تولید طیور
• انتشار دستورالعمل‌های ترویجی در مورد : پرورش مرغان مروارید – بلدرچین- بوقلمون، گیاه خار شتر در جیره غذایی بز، تعیین مناسب‌ترین سن کشتار در بره‌های نر نژاد قزل، استفاده از ضایعات لپه در جیره‌های غذایی نیمچه‌های گوشتی

دستاوردهای شاخص در بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی

• کشف و نام‌گذاری شش گونه زنبور پارازیتوئید از مناطق مختلف کشور
• معرفی و ارزیابی خسارت پسیل پیازبه عنوان آفت جدید در مزارع پیاز
• کشف و نام‌گذاری یک گونه زنبور پارازیتوئید جدید برای اولین بار در دنیا برای کنترل

 بیولوژیک شپشک‌های گیاهی

• تهیه نقشه پراکنش علف‌های هرز مزارع گندم و جو در استان به منظور تسهیل مدیریت کنترل آن‌ها
• تعیین پراکنش بیماری‌های مهم همانند زنگ سیاه گندم، نماتد سیستی سیب زمینی، جاروک بادام،‌آتشک گلابی و نماتدهای غلات
• توسعه‌ دانش فنی پرورش عوامل کنترل بیولوژیک مانند زنبور تریکوگراما، ‌کنه‌های شکارگر وسن‌های شکارگر مفید
• مشارکت در طراحی و ساخت دستگاه جمع‌آوری نیوماتیک سوسک کلرادو و تله صوتی آبدزدک

      برنامه‌های تولیدی دانش‌بنیان :

• تولید بذور گندم آبی  به مقدار ۱۰۰ تن در ایستگاه تحقیقاتی ملکان
• تولید بذور گندم دیم به‌ مقدار ۱۰۰ تن در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه داش رقم ” هما”
• تولید نهال زرد‌آلو و هلو به‌ تعداد ۱۰۰۰۰ اصله عدد در ایستگاه تحقیقاتی ملکان
• تولید نهال پسته به ‌تعداد ۳۰۰۰ اصله در ایستگاه تحقیقاتی تسوج
• تولید ۵۰۰۰ قطعه جوجه بوقلمون یک ماهه در ایستگاه تحقیقاتی تاتار
• تولید ۱۶ تن گندم و ۲۲ تن جو در ایستگاه تحقیقاتی خسرو شاه
• تولید ۵۰۰ قطعه جوجه غاز یک‌روزه در ایستگاه تحقیقاتی ملکان
• تکثیر ژنوتیپ‌های اصلاح شده بلدرچین، مرغ مروارید و مرغ مرندی به تعداد ۳۰۰۰ قطعه