محرک های رشد، هرچند که در تقسیم بندی تجاری به عنوان کود محسوب می شوند، اما از نظر علمی می بایست محرک های رشد را متفاوت از کود دانست. توضیح آنکه کود، شامل موادی است که موجب تغذیه گیاه می شود (شامل عناصر پر مصرف مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر کم مصرف مانند آهن […]
محرک های رشد، هرچند که در تقسیم بندی تجاری به عنوان کود محسوب می شوند، اما از نظر علمی می بایست محرک های رشد را متفاوت از کود دانست.
توضیح آنکه کود، شامل موادی است که موجب تغذیه گیاه می شود (شامل عناصر پر مصرف مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر کم مصرف مانند آهن و روی) اما محرک های رشد شامل مواد و یا میکرو ارگانیزم هایی هستند که به صورت مستقیم توسط گیاه تغذیه نمی شوند، بلکه باعث می شوند که گیاهان مواد تغذیه ای خود را بهتر جذب کنند، و یا در برابر استرس های زنده وغیر زنده (مانند تنش شوری، کم آبی، گرما زدگی، سرما زدگی، حمله حشرات و آفات و …) بهتر مقاومت کنند و نهایتا کمیت و کیفیت محصول تولیدی آنها افزایش یابد.
سه گروه اصلی از موادی که به عنوان محرک رشد شناخته شده اند عبارتند از:
١- هیومیک اسید ها (و فولویک اسید)
٢- عصاره جلبک دریایی
٣- آمینو اسید ها
خلاصه ای از فعالیت آمینو اسیدها در خاک که نهایتاً موجب بهبود رشد گیاه و افزایش کمیت و کیفیت محصول می گردد، عبارتند از:
١- آمینو اسید ها موجب تکثیر ریشه گیاه می شوند که به وسیله افزایش ساخت هورمون های گیاهی و نیز فرایندهای همزیستی مختلف (مانند همزیستی قارچ ریشه) باعث افزایش حجم فضای منطقه ریشه شده که از طرفی موجب استحکام بهتر ریشه و پابرجایی گیاه گردیده و از طرف دیگر موجب افزایش توانایی جذب عناصر غذایی توسط سیستم ریشه گیاه می شود.
٢- آمینو اسید ها باعث می شوند که عناصر غذایی موجود در خاک و کود (مانند عناصر پرمصرف نظیر نیتروژن، فسفر و پتاسیم و عناصر کم مصرف آهن و روی) به شکل کلات در پیوند با مولکول های آلی تبدیل شوند و کلات شدن این عناصر باعث جذب بهتر آنها توسط گیاه خواهد شد.
٣- آمینو اسید ها خود حاوی عنصر نیتروژن هستند و لذا موجب تغذیه گیاه با نیتروژن آلی می شوند که نسبت به تغذیه با نیتروژن در شکل معدنی، (و یا شیمیایی) انرژی خیلی بیشتری را برای گیاه به ارمغان خواهد داشت.
۴- آمینو اسید ها موجب افزایش فعالیت میکرو ارگانیزم های موجود در خاک می شوند که این خود موجب افزایش ترکیبات آلی خاک و افزایش جذب مواد غذایی توسط گیاه می گردد. از طرفی وقتی که این ترکیبات آلی در زمره تنظیم کننده های رشد گیاه باشند (یعنی آن دسته از ترکیبات آلی که منجر به عمل هورمونی در گیاه می گردند) خود به طور مستقیم در فرایند فیزیولوژیک گیاه ایفای نقش خواهد کرد (مانند اثری که پلی آمین ها دارند و از آمینو اسید ها تولید می شوند).
پتاسیم سیلیکات یکی از متداول ترین منبع تامین سیلیسیم برای گیاه می باشد که حاوی ۱۷ درصد سیلیسیم (SiO2) و ۱۳ درصد (K2O)پتاسیم هست. سیلیسیم عنصری ناشناخته در بین کشاورزان ایران زمین بوده در حالیکه این عنصر نقشی بسیار کلیدی در اکثر فعالیت های حیاتی گیاهان بر عهده دارد و در دو دهه اخیر در بحث تغذیه به اندازه عناصر ماکرو مورد توجه کشاورزان پیشرو درسراسر جهان قرار گرفته است. سیلیسیم علاوه بر نقش تغذیه ای ، گیاهان را در مقابل بسیاری از تنش های محیطی از قبیل تنش های فیزیکی ( مانند خشکی، سرمازدگی، تشعشعات، دمای زیاد، انجماد و پرتو UV) و شیمیایی ( مانند شوری، سمیت ناشی از عناصر فلزی، عدم تعادل عناصر غذایی) مقاوم می سازد همچنین سبب افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری های گیاهی می شود.پتاسیم موجود در سیلیکات پتاسیم نیز سبب افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی زنده و غیر زنده نظیر آفات، بیماری ها، سرما، کم آبی و شوری شده و همچنین سبب بهبود رنگ پوست میوه، افزایش قند و ویتامین C در مرکبات و خوش خوراکی آن ها می گردد.
