تبریزکهن-محمدرضا ایـازی/ آلمان و ایران را ازدیرباز مشترکات بسیاری به هم پیوندمی‌دهد به طوری که در عین حال دارای تفاوت‌های فراوانی نیز هستند، اما این تفاوت ها در قیاس با سایر ملل نتوانسته تقابل بین ایران و آلمان را دامن بزند و ایجاد سیر نزولی در ارتباط دیپلماتیک نماید.
به گزارش خبرنگار ما از تبریز؛در طول تاریخ همواره مشترکات می‌توانند انگیزه‌ای برای نزدیکتر شدن به یکدیگر باشند،و تفاوت‌ها را نیز می‌توان فرصتی برای یادگیری از یکدیگر تبین نمود و چراغ راه به کار گرفت! چرا که ساختارها و دیدگاه‌های تثبیت شده ، پاسخی بوده اند برای چالش‌های درون یک جامعه و این پاسخ هر گز قابل کتمان نیست.
آنچه در ادبیات سیاسی، اجتماعی و کتاب ها به رشته تحریر در آمده مبین این ادعاست که ایران و آلمان را رایطه‌ای طولانی مدت به همراه فرازها و نشیب‌هایی به هم پیوند داده بوده است.
ذات انسان عمدتاً در کنجکاوی نهفته شده و انسان برای اطلاع از دستاوردهای سایر ممالک همواره به فکر سفر بوده است و در این اثنا پس از سفرهای متعدد طرفین( ایران و آلمان )جهت شناخت و آشنایی و تبادل ایده‌ها و کالا‌ها از طرق تجاری، در اواسط قرن ۱۹میلادی، تجار ایرانی به شهر هامبورگ مهاجرت می‌کنند.
تحقیقات مستمر دربارهٔ “مشرق زمین”، کشف رابطهٔ خویشاوندی بین زبان‌های آلمانی و ایرانی به عنوان زبان‌های هند و اروپایی را به دنبال داشت و در پی آن با شروع قرن بیستم کتب مأخذ و مرجع دربارهٔ ادبیات و زبان فارسی در آلمان تألیف شد.
مع الاسف با گسترش استعمار در دنیا، علاقهٔ جهانیان به ایران را به طرز برق آسا افزایش داد و در سال ۱۲۸۵ اولین قانون اساسی ایران الهام گرفته از قانون اساسی اروپا تدوین شد و قدرت پادشاه را محدود ساخت.
در این ایام بود که با کشف اولین چاه نفت قابل بهره‌برداری در جنوب ایران در سال ۱۲۸۶ به تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس (BP) انجامید و نهایتا این شرکت در سال ۱۳۰۹سهامدار کامل یکی از مهمترین شرکت های نفت و بنزین آلمان تحت نام تجاری “OLEX Deutsche Benzin- und Petroleum- Gesellschaft mbH” پنبت گردید .از آن زمان تا کنون نفت و سیاست دولت ملی ایران که همیشه متأثر از درآمد حاصله از فروش نفت بوده، در صحنه بین المللی مورد بحث و نظرمی باشد.
و چنین شد که با به قدرت رسیدن ناسیونال سوسیالیست ها در آلمان به اسطوره ایران که به معنی سرزمین آریایی‌ها می‌باشد توجه مضاعفی شدو به ساکنین این نطقه از کره خاکی نیز با استقبال پر و بال داده شد و این توجه با اقبال و تمایل بیشتر ایرانیان روبر شد.
تاریخ نویسان عصر حاضر نیز به این مهم تاکید می کنند روابط دوجانبه ایران و آلمان در سال ۱۹۵۲ روابط دیپلماتیک بین جمهوری فدرال آلمان و ایران برقرار شد و سفارت ایران در آلمان افتتاح شد و از آن زمان، همکاری نزدیک هم در تجارت و هم در بخش آموزش توسعه یافته است.
پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، روابط دو کشور در مقاطعی بسیار پرتنش بود به ویژه در دوران دفاع مقدس و جنگ بین ایران و عراق و همچنین و از سال ۲۰۰۳ با نگرانی‌هایی در مورد برنامه هسته‌ای ایران همراه بوده است.
اگرچه مهمترین کشوری که در این دوران دفاع مقدس، جنایت علیه بشریت با اهداف سودجویانه شرکت داشت، آلمان و شرکت‌های فعال در این کشور بودند ومقامات ایران تاکید داشتند که هرگز دست از پیگیری جنایت آلمان مبنی بر مسلح کردن «صدام» با سلاح‌های شیمیایی بر نمی‌دارند اما با گذشت سال ها و شاید تجدید نظر در رفتار این کشور این پیگیری کمرنگ گردید وتوافق هسته ای وین در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ بین E3/EU+3 و ایران (برجام) فرصتی را برای روابط دوجانبه نزدیکتر و رایزنی های سیاسی منظم باز کرد.
آلمان، فرانسه، بریتانیای کبیر و اتحادیه اروپا حتی پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای به تعهدات خود پایبند ماندند.از ابتدای آوریل ۲۰۲۱، E3 در حال مذاکره با روسیه، چین، ایران و ایالات متحده آمریکا در مورد بازگشت ایالات متحده آمریکا به توافق هسته ای و ازسرگیری تعهدات ایران بودو دولت فدرال همچنان با به بهانه نگرانی وضعیت حقوق بشر در ایران این موضوع را بولد کرده و مشکلاتی برای ایران گره زد.
روابط اقتصادی آلمان و ایران تا حدودی به طور سنتی نزدیک بوده است به طوری که حدود ۳۰ درصد زیرساخت های صنعتی ایران از تولیدات آلمان تامین می شد و شاید الان هم با تفاوت آماری تامین می شود.
با این حال، خروج ایالات متحده از برجام که توسط رئیس جمهور آمریکا ترامپ در ۸ می ۲۰۱۸ اعلام شد و بازگرداندن تحریم های ثانویه قبلی که قبلاً لغو شده بود، به طور قابل توجهی محیط اقتصادی را بدتر کرده است.
در سال ۲۰۱۹، تجارت خارجی آلمان و ایران به ۱۷۲۲ میلیون یورو کاهش یافت که ۴۵ درصد نسبت به سال قبل است.
بر اساس گزارش اداره آمار فدرال، تجارت خارجی در سال ۲۰۲۰ دوباره اندکی افزایش یافت و به ۱۸۲۱ میلیون یورو رسید آلمان کالاهایی به ارزش ۱۵۴۶ میلیون یورو تحویل داده است. میزان تحویل ایران به آلمان ۲۷۵ میلیون یورو بوده است. ایران در سال ۲۰۲۰ در رتبه ۵۷ شرکای تجاری خارجی آلمان قرار داشت.
همچنین آلمان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در میان کشورهای اروپایی در سال ۲۰۲۲ بوده که حدود ۳۵ درصد کل تجارت ایران با اتحادیه اروپا در این سال مربوط به آلمان بوده است.
آلمان در سال ۲۰۲۲ بالغ بر یک میلیارد و ۵۸۲ میلیون یورو کالا به ایران صادر و ۲۷۸ میلیون یورو کالا از ایران وارد کرده است. مجموع تجارت این کشور با ایران یک میلیارد و ۸۶۰ میلیون یورو بوده است.
به هر روی علاقه زیادی به تبادل فرهنگی و روابط علمی دوجانبه بین ایران و آلمان وجود دارد. بسیاری از دانشمندان ایرانی در دانشگاه‌های آلمان آموزش دیده‌اند و متعهدبه پروژه‌های تحقیقاتی مشترک ایران و آلمان و تقویت همکاری‌های دانشگاهی هستند،
به طوری که موسسه زبان آلمانی خود سفارت (DSIT) و سرویس تبادل علمی آلمان (DAAD) نیز در ترویج تبادل فرهنگی و یادگیری آلمانی به عنوان یک زبان خارجی فعال هستند. محمدرضا ایازی دانش آموخته علوم سیاسی و روزنامه نگار
