تبریزکهن-شاید آنگاه که بشر شروع به بهره برداری از میادین نفت و گاز کردند، به عواقب استخراج فشرده این منابع طبیعی هرگز تا این حد این چنین فکر نمی کردند.
بنابراین می توان گفت:بزرگترین خطر در استفاده از نفت و گاز و مواد به عنوان سوخت نهفته است.
به گزارش خبرنگار ما در تبریز؛هنگامی که این محصولات فسیلی درجو می سوزند، مقادیر زیادی دی اکسید کربن، ترکیبات مختلف گوگرد، اکسید نیتروژن و غیره آزاد می شود،کاهش در میزان اکسیژن و افزایش محتوای دی اکسید کربن به نوبه خود بر تغییرات آب و هوایی تأثیر می گذارد.
مولکول های دی اکسید کربن به تابش موج کوتاه خورشید اجازه می دهد تا در جو زمین نفوذ کند و تابش مادون قرمز ساطع شده از سطح زمین را مسدود کندوآلودگی اتمسفر خطر دیگری را نیز به همراه دارد – میزان تابش خورشیدی که به سطح زمین می رسد را کاهش می دهد.
اگر چه صنعت نفت محور اصلی اقتصاد جهان است اما در کشور ما این وابستگی ازحد جهانی به مراتب بیشتر است.
درکل آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا شرایط آلودگی هوا یا عفونت ناشی از وجود موادی در جو است که برای سلامتی انسان و سایر موجودات زنده مضر است یا به اقلیم یا سایر مواد آسیب می رساند. برخی از مهمترین آلاینده های هوا عبارتند از:
ذرات معلق (PM10 و PM2.5): این ذرات کوچک جامد یا مایع هستند که در هوا معلق هستند. آنها از منابع طبیعی مانند گرد و غبار، گرده و فوران های آتشفشانی، یا از فعالیت های انسانی مانند احتراق سوخت های فسیلی، چوب و زباله، یا از فرآیندهای صنعتی مانند معدن، تولید و کشاورزی به وجود می آیند.
PM2.5 خطرناک تر از PM10 است زیرا می تواند به عمق ریه ها و جریان خون نفوذ کند و مشکلات سلامتی بیشتری ایجاد کند.
ازن (O3): گازی است که در اثر واکنش نور خورشید با اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار (VOCs) موجود در هوا ایجاد می شود.
ازن موجود در استراتوسفر از زمین در برابر پرتوهای مضر فرابنفش (UV) خورشید محافظت می کند.
با این حال، در تروپوسفر یک آلاینده است که می تواند چشم، بینی و گلو را تحریک کند، به ریه ها آسیب برساند و باعث بیماری های تنفسی شود.
دی اکسید نیتروژن (NO2): گازی است که از واکنش اکسیدهای نیتروژن (NOx) با اکسیژن موجود در هوا تشکیل می شود.
NOX از فرآیندهای احتراق مانند وسایل نقلیه موتوری، نیروگاه ها و بویلرهای صنعتی منتشر می شود.
NO2 می تواند باعث مشکلات تنفسی مانند سرفه، خس خس سینه و مشکل در تنفس شود و خطر عفونت و آلرژی را افزایش دهد.
NO2 همچنین به تشکیل ازن و ذرات معلق در هوا کمک می کند.
مونوکسید کربن (CO): گازی بی رنگ و بی بو است که در اثر احتراق ناقص سوخت های حاوی کربن مانند بنزین، گازوئیل، زغال سنگ، چوب و زغال سنگ تولید می شود.
احتراق سوخت مازوت در نیروگاه ها، کارخانه ها با انتشار گازهای گلخانه ای به آلودگی هوا بیشترین کمک را می کنند.
در حال حاضر ترکیب مازوت به طور عمده توسط روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید شده و به دلیل گرمای سوختن بالایی که دارد جهت تولید بخار در دیگ های بخار استفاده می شود.
از این سوخت برای گرم کردن خانه ها دربرخی ایالات روسیه و در کشورهای خاور دور که امکان ترکیب یا تجزیه آن به مواد شیمیایی پتروشیمی معمولی نیست، استفاده می شود.
در غرب، کوره هایی که مازوت را می سوزانند به عنوان کوره های ضایعات سوز شناخته می شوند. در ایالات متحده و اروپای غربی، مازوت تجزیه و تخریب شده و محصول نهایی آن گازوئیل است.
تاثیر مازوت بر سلامتی انسان
سوختن مازوت به انتشار گاز سمی دیاکسید گوگرد (SO2) منجر میشود که مقادیر زیاد آن سلامت انسان را با خطرهای جدی مواجه میسازد. مقدار استاندارد دیاکسید گوگرد موجود در هوا ۱۰ppb است و چنانچه هوایی که تنفس میکنیم، حاوی مقادیر بیشتری از SO2 باشد، مشکلات متعددی را تجربه خواهیم کرد.
احساس سوزش در بینی و گلو، مشکلات تنفسی، درد قفسهی سینه و افزایش احتمال بیماریهای قلبی و قرمزی چشم، ازجمله علائمی هستند که در صورت قرارگرفتن درمعرض غلظت اندک دیاکسیدگوگرد با آنها مواجه خواهیم شد.
انتشار بوی بد در هوا بهمعنای افزایش میزان SO2 به بیش از ۵۰۰ppb است. در چنین شرایطی، غلظت این گاز در سطح کشنده قرار دارد و خطری بسیار جدی برای سلامت انسان بهشمار میرود. در چنین وضعیتی، آلودگی هوا و راهکارهای مقابله با آن به مهمترین موضوع جامعه تبدیل میشود و توجه کارشناسان و مسئولان را بیشازپیش به خود جلب میکند.
استفاده از بهترین برنامههای بررسی وضعیت آلودگی هوا و اطلاع از غلظت آلایندههای موجود، یکی از اقدامات مهمی است که در این شرایط میتوان انجام داد. درصورت فزونی میزان آلایندههای جوّی، بهتر است از خانه خارج نشوید و در صورت اجبار به خارجشدن از منزل نیز، از ماسکهای صورت مناسب استفاده کنید.
آثار زیان بار مازوت به محیطزیست
بر اساس تحقیقان به عمل آمده از ناحیه کارشناسان این حوزه؛مازوت علاوهبر تأثیر مستقیم روی سلامتی انسان، ازطریق محیطزیست و بهطور غیرمستقیم زندگی ما را تحتتأثیر قرار میدهد. یکی از تأثیرات مهم و آشنای ورود مازوت به محیطزیست، بروز پدیدهی «باران اسیدی» است.
حلشدن فلزات سنگین در خاک مهمترین پیامد باران اسیدی بهشمار میرود و پدیدهی فرسایش خاک را بهدنبال دارد. این پدیده موجب میشود تا خاک قدرت خود را برای حفظ ریشهی درختان و گیاهان از دست بدهد. در این شرایط، پوشش گیاهی از بین خواهد رفت و این موضوع باعث خواهد شد تا احتمال بروز سیل افزایش یابد.
خاک و پوشش گیاهی نیز در امان نیست
آسیب خاک و پوشش گیاهی موضوع بسیار مهمی است که آیندهی بشر را بهطورجدی تحتتأثیر قرار میدهد؛ اما نکتهای که این مسئله را بسیار جدیتر و نگرانکنندهتر میکند، ماندگاری بسیار زیاد این عوارض در طبیعت است. پژوهشها نشان میدهند ترکیباتی مانند زایلین و بنزن که درنتیجهی شکستهشدن مازوت وارد خاک میشوند، بهمدت بیش از ۱۰ سال در محیطزیست باقی میمانند.
بنابراین امروزه سوخت های فسیلی به سرعت محیط زیست ما را در سطحی آلوده می کنند که حیات و سلامت انسان را تهدید می کند و این یکی از جدی ترین مشکلات جهان ماست.
مع الوصف درنهایت مسولان آذربایجانشرقی نیز بی پروا هوا و زمین را با بی تدبیری و استفاده از مازوت در نیروگاه تبریز آلوده کرده و حیات انسان ها وسایر موجودات را با ادامه این روند با مشکل مواجه خواهند کرد!
محمدرضا ایازی
- منبع خبر : آرمان تبریز