به گزارش تبریزکهن؛ این شهر در گذشته‌ای نه چندان دور به عنوان “شهر باغ‌ها” شناخته می‌شد. این عنوان به دلیل وجود باغ‌های وسیع و سرسبز در اطراف شهر و در داخل آن بود که زیبایی طبیعی تبریز را به اوج می‌رساند. اما متأسفانه با گذشت زمان و تغییرات شهری، بسیاری از این باغ‌ها به تدریج از بین رفته و جای خود را به ساخت و سازهای جدید داده‌اند. این تغییرات، نمادی از گذر زمان و تحولات شهری است که گاهی با از دست رفتن میراث طبیعی همراه می‌شود.
پس از انقلاب اسلامی، مهاجرت‌های گسترده‌ای از روستاها به شهرها، به‌ویژه تبریز، آغاز شد. عواملی مانند بیکاری، مشکلات اقتصادی در روستاها و عدم توجه به کشاورزی مکانیزه باعث این مهاجرت‌ها شد. این روند فشار زیادی به زیرساخت‌های شهری وارد کرده و باعث افزایش حاشیه‌نشینی، ترافیک، آلودگی و مشکلات اجتماعی شد.
براساس تحقیقات علمی، مهاجرت از روستاها به شهرها در ایران از میانگین جهانی بیشتر شده است. این تحقیق‌ها به مشکلات عدم توازن در توسعه مناطق شهری و روستایی اشاره دارند که یکی از دلایل اصلی این بحران‌هاست.
کشاورزی مکانیزه در کشورهای توسعه‌یافته یکی از ابزارهای مهم برای کاهش مهاجرت به شهرهاست. با استفاده از فناوری‌های نوین در کشاورزی، می‌توان شرایط بهتری برای زندگی در روستاها فراهم کرد و از مهاجرت‌های بی‌رویه جلوگیری نمود. متأسفانه در سال‌های اول انقلاب، سیاست‌های نادرست باعث کاهش انگیزه‌های کشاورزی و افزایش وابستگی به شهرها شد.
ساخت‌وسازهای بی‌برنامه در تبریز، هویت تاریخی و فرهنگی این شهر را تهدید کرده است. نابودی فضای سبز و افزایش آلودگی هوا از آثار منفی این روند است. در حالی که شهرهایی که با برنامه‌ریزی دقیق توسعه می‌یابند، بهتر می‌توانند با بحران‌های زیست‌محیطی مقابله کنند.
مسئولیت‌پذیری مسئولان و نقش دانشگاه‌ها
برای برطرف کردن مشکلات موجود، ضروری است که مسئولان شهری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی همکاری کنند. تدوین برنامه‌های علمی و استفاده از پژوهش‌های معتبر می‌تواند تبریز را به سمت توسعه پایدار هدایت کند. طرح‌های آزمایشی برای احیای فضای سبز و کاهش آلودگی می‌توانند به نتایج مثبتی دست یابند.
شهروندان تبریز با همان روحیه همیشگی خود آماده‌اند تا در بهبود وضعیت شهر خود سهیم شوند. حالا وقت آن است که مسئولان با تدابیر علمی و همکاری با متخصصان، به یاری این شهر و مردمش بشتابند. هوای تبریز ممکن است سرد باشد، اما هنوز امید در دل مردم زنده است.
قهر آسمان با تبریز
به‌نظر می‌رسد که ابرهای تبریز از دخالت انسان‌ها در اقلیم و طبیعت ناراضی شده‌اند. آن‌ها دیگر حاضر نیستند باران رحمت را بر این شهر فرو بفرستند؛ و حتی دیگر ابری در آسمان تبریز مشاهده نمی‌شود. نابودی محیط‌زیست و تخریب زیست‌بوم به‌دست انسان‌ها تبریز را به‌جایی رسانده که تنها یادگاری از گذشته‌های پرشکوه خود باقی مانده است.
پرسش برای آیندگان
سؤالی که پیش می‌آید این است که در آینده به مردم تبریز چه پاسخی خواهیم داد؟ آیا برای جلوگیری از این روند منفی برنامه‌ای جامع داریم؟ یا اینکه با این وضعیت بی‌برنامه، آینده‌ای برای تبریز باقی نخواهد ماند؟ مسئولان باید بدانند که هر روز تأخیر در تصمیم‌گیری نه‌تنها مشکلی برای امروز بلکه تهدیدی برای نسل‌های آینده خواهد بود.
پیشنهادات برای بازگشت تبریز به مسیر توسعه پایدار
تقویت کشاورزی مکانیزه: با استفاده از تکنولوژی و حمایت از کشاورزان، می‌توان به روستاییان کمک کرد تا معیشت پایدار داشته باشند و از مهاجرت به شهرها جلوگیری شود.
توسعه زیرساخت‌های شهری با برنامه‌ریزی دقیق: شهرداری باید با همکاری دانشگاه‌ها، پروژه‌های عمرانی را با هدف حفظ محیط‌زیست و توسعه پایدار طراحی کند.
احیای فضای سبز و کاهش آلودگی هوا: طرح‌های آزمایشی برای احیای فضای سبز و کاهش آلودگی می‌تواند تبریز را به شهری زیست‌محیطی تبدیل کند.
آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی: آگاه‌سازی مردم درباره اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار می‌تواند تأثیر زیادی بر تغییر نگرش‌ها و رفتارها داشته باشد.
همکاری‌های بین‌المللی: تبریز می‌تواند از تجربیات موفق سایر شهرها در مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار استفاده کند.
این پیشنهادات می‌تواند به بازگشت تبریز به مسیر توسعه پایدار کمک کند و آینده‌ای روشن برای این شهر رقم بزند.
این مطالب توسط شادینا ایازی، دانشجوی دکترای معماری از تبریز، ارائه شده است. وی با این نوشته‌ها، نقدها و پیشنهادات خود را به‌صورت علمی به کسانی که در این فرایند نقش دارند، ارائه کرده است.
