برای نخستین بار در کشور، ارتباط مستقیم بین نوع ژنتیکی ذرت علوفه‌ای با شاخص‌های زیست‌محیطی در تغذیه دام مورد تحلیل قرار گرفت

همکاری علمی بین‌رشته‌ای مراکز تحقیقاتی آذربایجان‌شرقی و اردبیل با انتشار یک دستاورد مهم علمی در سطح بین‌المللی؛ مقاله‌ای در مجله Nature – Scientific Reports با رتبه Q1 به ثمر نشست.

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، در یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علمی مشترک در حوزه کشاورزی و دامپروری کشور، مقاله‌ای بین‌رشته‌ای حاصل همکاری دو مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان‌های آذربایجان‌شرقی و اردبیل، در یکی از معتبرترین مجلات علمی دنیا یعنی  Nature – Scientific Reports  منتشر شد. این مقاله با عنوان:

“Forage maize type influences on methane emissions, nutrient degradation, and fermentation profiles in ruminants“

به بررسی اثر ژنوتیپ‌های مختلف ذرت علوفه‌ای بر تولید گاز متان، قابلیت هضم مواد مغذی و الگوی تخمیر شکمبه‌ای در نشخوارکنندگان پرداخته است. مطالعه بر پایه آزمایشات دقیق in vitro  بوده و برای نخستین بار در کشور، ارتباط مستقیم بین نوع ژنتیکی ذرت علوفه‌ای با شاخص‌های زیست‌محیطی در تغذیه دام مورد تحلیل قرار گرفته است.

این مقاله برونداد پروژه‌ای تقاضا محور از طرف شرکت کشت و صنعت و دامپروی مغان با عنوان “ارزیابی آرایش مختلف کاشت برخی ارقام ذرت علوفه ای در منطقه مغان” (با کد مصوب ۴-۳۷-۰۳-۰۰۳-۰۲۰۲۷۷) است که در واحد تحقیقات شرکت کشت و صنعت و دامپروی مغان اجرا شده است و بیانگر یک همکاری سازنده بین رشته ای بین محققان زراعت و علوم دامی در دو استان شمال غرب کشور است.

دکتر فرهاد پرنیان خواجه دیزج، محقق هیأت علمی بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، با تخصص در زمینه تغذیه نشخوارکنندگان، بعنوان همکار اصلی پروژه مذکور و نویسنده اصلی و مسئول مکاتبه این مقاله علمی و پژوهشی است.

مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش

•رقم SC704 دارای بیشترین انرژی قابل هضم و تولید گاز در شرایط برون تنی بود.

•رقم TWC647 بیشترین قابلیت هضم را نشان داد.

•ترکیب ژنوتیپ‌ها گرچه تخمیر شکمبه‌ای را افزایش داد، اما به‌طور معناداری میزان تولید متان را نیز بالا برد.

•یافته‌ها حاکی از آن است که نوع رقم ذرت می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش یا افزایش گازهای گلخانه‌ای نشخوارکنندگان داشته باشد.

 اهمیت زیست‌محیطی پژوهش

با توجه به نقش نشخوارکنندگان در انتشار گاز متان به‌عنوان یکی از گازهای مخرب لایه اُزن و تسریع‌کننده گرمایش زمین، یافته‌های این مقاله می‌تواند مبنای سیاست‌گذاری‌های کشاورزی پایدار و کاهش ردپای کربنی دامپروری قرار گیرد. انتخاب صحیح ژنوتیپ‌های ذرت علوفه‌ای می‌تواند نه‌تنها عملکرد تغذیه‌ای را بهبود بخشد، بلکه به حفظ محیط‌زیست و توسعه دامداری کم‌کربن کمک کند.

جایگاه علمی مقاله

این مقاله در رده Q1 در نظام رتبه‌بندی جهانی قرار دارد و انتشار آن در مجله پر استناد Scientific Reports  وابسته به گروه Nature Publishing Group  با ایمپکت فاکتور ۳٫۸ (۵-year Journal Impact Factor: 4.3)، نشان‌دهنده استاندارد بالای علمی و نوآورانه بودن پژوهش است. انتشار این مقاله نشانگر ظرفیت‌های بالای علمی مراکز تحقیقاتی کشور و ضرورت حمایت از پژوهش‌های میان‌رشته‌ای است. این دستاورد علمی، الگویی روشن از تلفیق علم، تجربه میدانی و دغدغه‌های زیست‌محیطی در خدمت کشاورزی آینده‌نگر ایران است.

📎 برای مشاهده متن کامل مقاله به لینک زیر مراجعه فرمایید:

🔗 https://link.springer.com/article/10.1038/s41598-025-03936-2