با توجه به اهمیت آفت پروانه دم قهوهای بلوط خبرگزاری ایسنا تیرماه سالجاری مصاحبه اختصاصی با آقای دکتر حسن عسکری عضو هیات علمی و رییس اسبق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، به شرح زیر انجام داد: اگر چه مدتی است که جنگلهای کشور طعمه حریق شدهاند و در حال نابودیاند اما آن طور که در خبرها آمده است تنها مشکل جنگلها، […]
با توجه به اهمیت آفت پروانه دم قهوهای بلوط خبرگزاری ایسنا تیرماه سالجاری مصاحبه اختصاصی با آقای دکتر حسن عسکری عضو هیات علمی و رییس اسبق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، به شرح زیر انجام داد:
اگر چه مدتی است که جنگلهای کشور طعمه حریق شدهاند و در حال نابودیاند اما آن طور که در خبرها آمده است تنها مشکل جنگلها، حریق نیست و دخالت انسان، تعرضات و قطع درختان و … به این منابع ارزشمند طی سالها باعث طغیان و ظهور برخی آفات شده است. آفاتی که اگر برای مقابله با آنها تدابیری اتخاذ نشود، میتوانند همانند آتش این منابع ارزشمند را نابود کنند.
به گزارش ایسنا، آفت پروانه دم قهوهای بنابر تصاویر و خبرهای منتشر شده حدود یکماهی است که بر جان جنگلهای ارسباران افتاده و در صدد نابودی این جنگلها است. آفتی که بنابر گفته برخی متخصصان و کارشناس لاروهای آن به طور کامل میتوانند درخت را عاری از برگ کنند.
اگر چه دلایل متعددی چون رطوبت و دمای مناسب، میزان بارندگی، غذای کافی، دخالتهای انسان، تعرض به جنگلها، مدیریت غلط و…برای ظهور و طغیان این آفت عنوان شده است اما به گفته رییس اسبق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور دستورالعمل تدوین شده برای مبارزه با این آفت به مروز زمان رها شده و متاسفانه سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور نسبت به مسائل گیاهپزشکی کمتوجه و بیتوجه شده و کنترل آنها در اولویت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار نمیگیرد.
دکتر حسن عسکری در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه پروانه دم قهوهای بلوط با نام علمی
(Euproctis chrysorrhoea) از سالهای گذشته در ایران و در مناطق مختلف به خصوص جنگلهای ارسباران وجود داشته است، اظهار کرد: این آفت یکی از اجزای اکوسیستمهای جنگلی ایران است و مثل همه موجودات دیگر از گیاه میزبان خود تغذیه میکند و مانند هر موجود دیگر نیز دشمن طبیعی دارد. دشمن این حشره مگسها، زنبورهای انگل، عنکبوتها، قارچها و باکتریها هستند که از این حشره تغدیه کرده و جمعیت آن را در طبیعت متعادل میکنند؛ به طوری که این پروانه برگ خوار بلوط در جنگل حضور دارد ولی دشمنان طبیعی جمعیت آن را کنترل میکنند و خسارتی که به درختان وارد میکند زیان اقتصادی زیادی ندارد.
عوامل طغیان آفتها، قطع درختان و تعرض به جنگلها
عضوسابق هیات علمی موسسه گیاه پزشکی کشور با اشاره به اینکه این حشره در سال ۱۳۸۱ در جنگلهای ارسباران طغیان کرد، گفت: همیشه در طغیان جمعیت برخی از موجودات خصوصا حشرات ضمن اینکه عوامل محیطی مانند رطوبت، دما، میزان بارندگی و غذا تاثیر گذار است، عوامل دیگری هم دخیل هستند که گاهی مهمتر از عوامل محیطی و طبیعیاند. به گفته وی دخالتهای انسان، تعرض به جنگلها، مدیریت غلط و … از جمله عواملی هستند که باعث افزایش جمعیت برخی از حشرات میشوند و آنها را به آفت تبدیل میکنند.
تراکم درختان بلوط مانع از فعالیت زیاد آفت پروانه دم قهوهای میشود
این پژوهشگر کنترل آفات جنگلها و عرصههای کشاورزی اضافه کرد: تحقیقات انجام شده در دنیا و ایران نشان داده که وقتی درختان بلوط متراکم و انبوه هستند این حشره نمیتواند فعالیت زیادی کند، زیرا شرایط محیطی به نفع این حشره نبوده و تنوع دشمنان طبیعی جمعیت این حشره را مهار میکند. اما تعرض به جنگلها و قطع درختان باعث میشود که فضای جنگل بازشده، نورگیری آن افزایش یابد و در نتیجه با افزایش نور، قند موجود در برگ ها و مواد آلی و مورد نیاز این حشرات بیشتر شود که در نهایت این موضوع قدرت باروری و تکثیر این حشرات را افزایش می دهد؛ به طوری که شکارچیان طبیعی هم نمیتوانند با آنها مقابله کنند.
عسکری در ادامه تصریح کرد: وقتی درختان بلوط مورد خسارت شدید این آفت قرار گیرند و برگ آنها از بین برود، این آفت به نقاط دیگری مهاجرت میکند. این آفت معمولا تمایل به مناطقی دارد که درختان از هم فاصله بیشتری دارند و آفتاب بیشتری به درختان میتابد. لاروهای این آفت به طور کامل میتوانند درخت را عاری از برگ کنند. پس از تخمریزی حشرات بالغ، لاروهای اولیه این حشره از تخم خارج شده و برگهای اطراف لانه خودشان را میخورند. بعد از اینکه بزرگتر میشوند پخش شده و همه درخت را فرا میگیرند. لاروها تعدادی از برگها را به هم چسبانده، اطراف آن تار میتنند. به این طریق برای خود لانه درست کرده و خود را از دشمنان طبیعی محافظت میکنند. این حشره در سنین بالا زمستان گذرانی میکند و در بهار تبدیل به شفیره میشود. در بهار سال بعد حشرات بالغ بیرون میآیند و پس از جفتگیری، مجددا تخمگذاری می کنند. این حشره در سال یک نسل دارد. به گفته وی خسارت این آفت فقط به درختان نیست، بلکه به دلیل پرزهایی که بر روی بدنش دارد موادی ترشح میکند که به شدت برای انسان و کسانی که در آن منطقه زندگی میکنند آلرژی زاست. البته این پرزها نقش محافظتی برای این حشره دارد.
روشهای کنترل آفت پروانه دم قهوهای
عضوسابق هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در پاسخ به این سوال که چه روشهای برای کنترل جمعیت این آفت وجود دارد، گفت: در دهه ۸۰ بر روی بیولوژی و دشمنان طبیعی این آفت کار شد و روش هایی نیز پیشنهاد شد که در راستای حفظ محیط زیست بود. مهمترین این روش ها جمع آوری لانه های لاروی بود. طبق این روش در سال های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ طغیان این آفت کنترل شد اما اخیرا در استان آذربایجان شرقی منطقه اهر طغیان کرده و حتی به باغات نیز تعرض کرده است. وقتی جمعیت هر حشرهای از کنترل خارج شود از محیط خود خارج شده و به نقاط دیگری میرود و این باعث شده که باغات گیلاس در منطقه اهر به دلیل این آفت دچار خسارت شوند.
این پژوهشگر حوزه کنترل آفات معتقد است، در درجه اول باید تعادل در اکوسیستم برقرار باشد و این مهم تنها با جلوگیری از قطع درختان و تعرض به جنگلها و نظارت بر جاده سازی و نظارت بر عملکرد معادن و … ممکن است. دستورالعملی که سال ۱۳۸۱ برای کنترل آفات تهیه کردیم این بود که از روستاییان کمک گرفته شود تا لانه های لاروی با استفاده از قیچی دسته بلند بریده شود و در کیسهای جمعآوری شده و به نقاط دور از درختان بلوط برده شود. سپس بر روی این لانهها تور مرغی کشیده شود. این اقدام باعث میشود که لاروهای داخل لانه به دلیل بیغذایی تلف شوند و از طرفی به دشمنان طبیعی این حشره که در داخل لاروها هستند، آسیبی وارد نشود.
به گفته وی روش دیگری نیز وجود دارد که در آن از باکتری «باسیلوس تورینژینسیس» استفاده شده و به درختان پاشیده میشود. این باکتری فقط بر این لاروها اثرگذار است و آنها را از بین میبرد. همچنین باید این نکته نیز اضافه شود که با مصرف هرگونه سم شیمیایی نیز مخالفیم و این اقدام ممنوع است.
سازمان جنگلها به مسائل گیاهپزشکی بیتوجه است
عضوسابق هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در پایان با اشاره به اینکه دستورالعمل تدوین شده برای مبارزه با این آفت به مروز زمان رها شد، گفت: متاسفانه سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور نسبت به مسائل گیاهپزشکی کمتوجه و بیتوجه شده است. در کشور طغیان آفتهای بسیاری داریم، اما کنترل آنها در اولویت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار نمیگیرد. از طریق موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طرحی را برای پایش آفات و بیماریها به این سازمان پیشنهاد دادیم. علیرغم اینکه این طرح در شورای عالی جنگل ارائه شد، اما متاسفانه هیچگونه حمایت و پشتیبانی از این طرح نشد. آفات و بیماریهای بخش زراعت و باغبانی توسط سازمان حفظ نباتات و از طریق کلینکهای گیاهپزشکی پایش میشود، اما سازمان جنگلها درخصوص آفات گیاهی هیچ پایشی ندارد و موسساتی که میتوانند این اقدام را انجام دهند، مورد حمایت قرار نداده است.
به نقل ازایسنا:
https://www.isna.ir/news/99040705278/
