این موزه در محل بنای مسجد شاه طهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب‌الامر در شرق میدان صاحب آباد در قلب شهر تبریز در کنار مهران رود (میدان چایی) قرار دارد. این بنای تاریخی یک گنبد و دو مناره بلند دارد و در ابتدا مسجد ویژه شاه طهماسب اول صفوی بود که در سال ۱۰۴۵ قمری […]
این موزه در محل بنای مسجد شاه طهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب‌الامر در شرق میدان صاحب آباد در قلب شهر تبریز در کنار مهران رود (میدان چایی) قرار دارد. این بنای تاریخی یک گنبد و دو مناره بلند دارد و در ابتدا مسجد ویژه شاه طهماسب اول صفوی بود که در سال ۱۰۴۵ قمری به وسیله سپاهیان سلطان مراد چهارم، امپراطور عثمانی تخریب شد.
این مسجد پس از عقب‌نشینی عثمانیان در زمان شاه سلطان حسین صفوی توسط وزیر آذربایجان، میرزا محمد ابراهیم بازسازی شد. زلزله سال ۱۱۹۳ قمری که شهر تبریز را در هم کوبید و هزاران کشته برجای نهاد، این بنای عظیم را نیز ویران ساخت.
بعدها، میرزا علی اکبر خان، مترجم کنسولگری روس در سال ۱۲۶۶ قمری، اقدام به تعمیر برخی قسمت‌ها و و آیینه‌بندی قسمتی از بقعه و دهلیز و احداث صحن نمود. در بدو تاسیس «مدرسه اکبریه» نام داشت ولی بعدها «صحن صاحب الامر» خوانده شد.
در ابتدا این مسجد به نام شاه طهماسب خوانده می‌شد؛ اما در زمان ناصرالدین شاه قاجار، به «صاحب الامر» تغییر نام داد و در سال ۱۳۸۰، با توجه به قداست این بنا، تصمیم سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی بر این شد که به موزه قران و کتابت تبدیل شود.
در این موزه، مجموعه‌ای نفیس از قرآن کریم متعلق به دوران‌های مختلف، انواع ظروف مزین به آیات قرآنی، آثار خوشنویسان شهیر ایرانی و… را خواهید دید. در میان آثار، قرآن‌هایی به خط ائمه و بزرگان وجود دارد که دیده‌ها را مجذوب می‌کند. یکی از جذابترین آثار این مجموعه، صفحه‌ای از قرآن کریم از قرن سوم هجری قمری می‌باشد که گفته می شود دست‌خط امام رضا(ع) است که بر روی تکه‌ای از پوست آهو به خط کوفی نگاشته شده است.
در تبریز حدود ۲۲۰۰ اثر قرآنی وجود دارد که حدود ۱۹۰ عدد از آن، در موزه قرآن و کتابت نگهداری و نمایش داده می‌شود. یکی از آن‌ها، قرآنی بسیار کوچک با تزئیناتی بدیع و چشمگیر مروبط به سال ۱۲۹۳ است که چیره‌دستی و مهارت هنرمندان تبریزی را نشان می‌دهد. این قرآن در ابعاد ۴ در ۶ سانتی متر و با خط نسخ غبار و کادری قرمز رنگ و طلایی کارشده، صفحات ابتدایی آن و حزب‌ها و علامت جزءها تذهیب و طلاکاری دارد.
در این موزه لباسی از قرن ۱۳ و ۱۴ هجری قمری را خواهید دید که به پیراهن «قَسَم » معروف است. این پیراهن را قدیم پزشکان در مراسم سوگند خود و یا قاضیان دادگاه پیش از قضاوت بر تن می‌کردند و سوگند یا قسم می‌خوردند. برروی این لباس که از جنس کتان (چلوار) است، کل قرآن با خط نسخ غبار نوشته شده؛ شروع آیات از سینه راست و آخرین آیه قرآن در سمت راست می‌باشد.
از آثار دیگر موجود در موزه قرآن و کتابت تبریز، می توان به آثار ملا عبدالباقی تبریزی استاد خط ثلث، میرزا محمد شفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس از اساتید خط نسخ و آثاری از محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علاالدین بیک تبریزی، درویش عبدالمجید و میرعماد حسنی را نیز در این موزه می‌توان دید. از برجسته‌ترین آثار دیگر می‌توان به کوچکترین قآان خطی مطلا، جام شفابخش و کتیبه سنگی میخی اشاره کرد.
