ادیب، نویسنده، نماینده مجلس شورای ملی، از ارکان معارف آذربایجان، مبتکر ایجاد نخستین کودکستان «ابوالقاسم فیوضات» میرزا ابوالقاسم فیوضات در سال ۱۲۶۷ شمسی در محله لیلاوای تبریز چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدائی خود را در مکتب‌خانه آن زمان طی کرد و سپس زبان‌های فرانسوی و عربی را آموخت و با فراگیری اصول تدریس و […]
ادیب، نویسنده، نماینده مجلس شورای ملی، از ارکان معارف آذربایجان، مبتکر ایجاد نخستین کودکستان «ابوالقاسم فیوضات»
میرزا ابوالقاسم فیوضات در سال ۱۲۶۷ شمسی در محله لیلاوای تبریز چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدائی خود را در مکتب‌خانه آن زمان طی کرد و سپس زبان‌های فرانسوی و عربی را آموخت و با فراگیری اصول تدریس و تعلیم به شغل معلمی مشغول شد.
فیوضات فعالیت‌های فرهنگی خود را از ۲۰ سالگی شروع کرده است. او به‌عنوان اولین کار در سال ۱۲۸۷ شمسی دبیرستان فیوضات را دایر کرد. در آن ایام دولت فرانسه سالیانه هزار فرانک به کنسولگرى خود در تبریز پرداخت مىکرد که به مدرسهى کاتولیک‌ها و مدارس ملى ایران که زبان فرانسه را به محصلین خود تدریس مىکردند کمک مىکرد. در ۱۲۹۰ شمسی کنسول فرانسه در تبریز از مدرسهى فیوضات بازدید کرد و چون نظم و ترتیب مدرسه مورد توجه او واقع شد، تمام کمک دولت فرانسه را در اختیار فیوضات قرار داد که به هر نحوى که مقتضى است بین مدارس تقسیم کند.
در زمان جنگ جهانی اول، برای حفظ مدرسه و جان شاگردانش، مستقیما تحت نظارت کنسولگری فرانسه قرار گرفت و نام مدرسه را از فیوضات به فرانکوپرسان تغییر داد که در سال ۱۲۹۱ شمسی به عنوان اولین مدرسه دولتی معرفی شده و ماهیانه مبلغ ۲۰۰ تومان مقرری برای آن در نظر گرفته شد.
مدرسه فیوضات تبریز با قدمتی در حدود ۱۱۰ سال در محله تاریخی ششگلان قرار داشت و اولین دبیرستان ایران بشمار میرفت، در سال ۱۳۹۴ به دلیل توسعه خانه امیرنظام گروسی توسط شهرداری تخریب گشته و به عنوان پارک موزه قاجار به این بنای تاریخی علاوه گردید.
فیوضات از همراهان، همفکران و همرزمان شیخ محمد خیابانی بود و در نهضت او در صف اول آزادی خواهان قرار داشت. وی مدتی نیز مدیریت و نویسندگی روزنامه «تجدد» را بر عهده داشت. زنده‌یاد فیوضات در انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی به نمایندگی مردم تبریز انتخاب شد و بعد از ۸ سال و پایان دوره نمایندگی در سال ۱۳۰۲ با سمت ریاست فرهنگ آذربایجان به تبریز بازگشت.
در مدت یک سال مدیرکلی، خدمات بزرگی به فرهنگ آذربایجان کرد که یکی از آنها تأسیس کودکستان و مدرسه کر و لال‌ها بود که برای اولین بار در ایران به کمک مرحوم جبار باغچه‌بان در تبریز بنیان گذاشته شد.
بنابراین با انتشار اعلانی در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۰۳ شمسی از طرف اداره معارف و اوقاف ایالتی آذربایجان، سنگ بنای اولین کودکستان در تبریز گذاشته شد. مرحوم فیوضات که بعدها ریاست فرهنگ استان فارس را نیز بر عهده گرفت، نخستین کودکستان شهر شیراز را هم با کمک و یاری زنده‌یاد جبار باغچه‌بان تأسیس کرد. مرحوم فیوضات در سمت مدیریت کل فرهنگ استان فارس نیز خدمات گران‌بهایی به این خطه کرد و می‌توان گفت پایه‌های فرهنگ جدید این استان مدیون شخص فیوضات است. او علاوه بر اینکه اولین کودکستان را با دست شادروان باغچه‌بان در شهر شیراز بنیاد نهاد، مدارس زیادی هم از خود به یادگار گذاشته است. فیوضات همچنین در شیراز موفق به ملاقات و گفت‌وگو با فیلسوف هندی «رابیندرانات تاگور» می‌شود.
از جمله گام‌های مؤثر دیگری که شادروان ابوالقاسم فیوضات برای پیشبرد فرهنگ برداشته، تأسیس کلاس نجاری و کفاشی در مدرسه متوسطه دولتی تبریز است که اساس یک مدرسه حرفه‌ای و صنعتی به شمار می‌رود.
او از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۸ که سرپستی اوقاف را برعهده داشت و به‌طور پیوسته با مراجع مذهبی در تماس بود، قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به اوقاف را نوشت و موقع طرح در مجلس از آنها دفاع کرد و با این کار خود تشکیلات اوقاف را به‌صورت مدرن و منظم درآورد. سپس به معاونت وزارت فرهنگ انتخاب شد و در جمعیت‌های خیریه مانند شیر و خورشید سرخ (هلال احمر امروزی) به خدمت پرداخت.
زنده‌یاد فیوضات به دو زبان فرانسه و عربی آشنایی کامل داشت و کتاب‌های مفیدی نیز تألیف کرد که از آن جمله الفبای ذهنی، تنقیح گلستان و نصاب الصبیان، شرح ارشاد‌الحساب، منهاج النجاه فی توضیح الصلاه و بعضی دیگر از کتاب‌های علمی است.
شادروان فیوضات بعد از عمری خدمت به فرهنگ و آموزش و پرورش، در ۳۱ شهریور ۱۳۴۹ شمسی در تهران درگذشت و در آرامگاه ابن‌بابویه با خاک هم آغوش شد. یادش گرامی، راهش پررهرو باد
