قاراداغ کوهستانی در شمال آذربایجان شرقی محدود به دشت مغان در شرق و سبلان و دشت سراب در جنوب و شهر تبریز و شمال صوفیان و شمال مرند و جلفا می باشد در بعضی متون علمی سازمان زمین شناسی استان، قره داغ از ماکو تا کوههای طالش تمامی سرزمین های شمال تبریز و حتی سبلان […]
قاراداغ کوهستانی در شمال آذربایجان شرقی محدود به دشت مغان در شرق و سبلان و دشت سراب در جنوب و شهر تبریز و شمال صوفیان و شمال مرند و جلفا می باشد
در بعضی متون علمی سازمان زمین شناسی استان، قره داغ از ماکو تا کوههای طالش تمامی سرزمین های شمال تبریز و حتی سبلان و دشت مغان نیز اطلاق شده است
این منطقه به نام های قاراداغ،قره داِغ،قراجه داغ ،قراداغ،نیز نامیده شده است، هرچند تعاریف متفاوتی به قرا بیان شده ،ولی در کتاب تاریخ مغول عباس اقبالی ،قارا با مفهوم کثرت و فزونی بکار رفته است ،طی قرن معاصر ارسباران نیز در متون علمی و اجتماعی بیان شده ،که این عنوان اغلب با ورود توده های خزری از طریق ارس و قفقازی از طریق ارس همخوانی دارد
قاراداغ هرچند اکنون شامل فرمانداری های مشکین ،هریس،صوفیان،مرند،جلفا، ورزقان،کلیبر ،خدافرین، اهر و هوراند می باشد ولی از نظر اجتماعی هنوز مردم مناطق ،عنوان قاراداغ را به افتخار می پذیرند
چون در همه تاریخ از،باستان تا معاصر شامل افتخارات اجتماعی در منطقه و ایران بوده ،حتی یکی از دو مرکز شروع مهاجرت آریایی ها می باشد
اواخر هزاره سوم قبل از میلاد اولین حکومت شبه مدنی مانند در آن حاکم بوده که مکرر مورد هجوم حاکمیت اوراتور واقع می شد
کتیبه سغندل ، در روستای سغندل ورزقان و کتیبه سراب سند محکمی است
باشکست ماننا ،حاکمیت فراگیر ماد ،در
ایران حاکم شده، که قاراداغ و اهر که آن زمان اوزانلار و یا میمد نام داشت دژ آن حکومت بوده است که در دوره اسلامی به اهر یا اهریچ معروف شده است
به سبب سد طبیعی ارس و چند گلوگاه ، قاراداغ به شکل یک دژ غیر قابل نفوذ بوده ،قلعه بابک و آثار کردشت از عصر ساسانیان مورد استفاده بوده که
قلاع منطقه به صورت خزانه حکومتی یا زندان سیاسی ، در شرایط ناامنی کاربری داشته است از مهمترین قلاع منطقه، پشتکوه،قهقهه،جوشین،بابک ،مردانقم و.. را میتوان نامبرد که ،توسط ،دیده بان هایی در قلل میانی قلاع با هم در ارتباط بوده اند
به علت نزدیکی این منطقه استراتژیک به تبریز، مرکز باستانی شمالغرب ایران سران قاراداغ از اعتبار بالای سیاسی نظامی بر خوددار بودند .۶ ایل از ایلات ایران در قاراداغ ساکن بوده و با منطقه قاراباغ اشغالی نیز در حوادث همکاری حمایتی داشته اند.
قبل از مغول قاراداغ یکی از مراکز مهم مقاومت مردم ایران در مقابل اشغالگری اعراب عمل کرده است
شیخ شهاب الدین اهری جد شیوخ صفوی بوده که باعث توجه و اعتماد بالای صفویان به قاراداغ بوده و سران عشایر منطقه از مقامات مهم نظامی و سیاسی در صفوی و قاجار بودند
قاراداغ محل سکونت شاهزاده های دو سلسله فوق بوده است
در قرن معاصر نیز قاراداغ بطن جریانات اجتماعی و آزادیخواهی ایران و مشروطیت بوده است
فرمانده آزادیخواهان ستارخان و فرمانده ضد مشروطه رحیم خان که هردو سردار قاراداغی بودند
امیر ارشد حاج علیلو که در جنگ با سمیتگو ترور شد،فرزند قاراداغ بوده و محمدتقی خان پسیان نیز از همین منطقه قاراداغ می باشد
قاراداغ در زمان صفوی و قاجار محل پشتیبانی و فرماندهی نظامی لشکر ایران بوده ،بطوریکه در ۴دوره جنگ ایران و روس ،مرکز فرماندهی نظامی ایران اهر بوده و عباس میرزا در آن مستقر بوده است
در زمان رضا شاه برای توقف جریانات حماسی در آذربایجان عشایر قاراداغ را به اسکان اجباری وا می دارند
از نظر فرهنگی ،مهد موسیقی عاشقی و شعر بوده و فلسفه می باشد
شیخ شهاب الدین اهری
علامه جعفری ،حجت کوه کمری،طاهر خوشنویس ،، و نباتی، بارز و سرتیپی و دهها شاعر و نویسنده معاصر از مشاهیر فرهنگی قاراداغ می باشند
از نظر زمین شناسی قاراداغ از اواخر دوران اول زمین شناسی تا کواترنر از ۳ کنتاکت بزرگ متاثر بوده است بسته شدن اقیانوس تتیس،اقیانوس محلی گویچه،هکری،قاراداغ ،اقیانوس نئوتییس در غرب ایران هرسه در قاراداغ موثر افتاده و بالاخره هسته اصلی قاراداغ طی لارامید پالئوسن تشکیل و پلوتونیک اولیگوسن و فازهای بعدی طی ۵ مرحله فعالیت تکتونیکی و آذرین بالاخره باتولیت قاراداغ از قاراباغ اشغالی اردوباد ،کمتال تا سبلان همراه با فازهای تابعه تشکیل و معادن مختلف شکل گرفت که دو سوم این معادن در قاراباغ اشغالی و یک سوم آن در قاراداغ می باشد فعالیت انواع فازهای کوهزایی ،چین ها و ارتفاعات مختلفی در قاراداغ ایجاد کرده و ارس از به هم پیوستن دریاچه های محلی از طریق گسل ها به هم پیوسته است ،تغییر سریع ارتفاع ،اقلیم های مختلفی را در نزدیک هم در قاراداغ شکل داده است ارتفاع قاراداغ از شرق به غرب افزایش یافته و کیامکی با ۳۵۰۰متر ارتفاع بلندترین قله قاراداغ می باشد
ارتفاع ، تنوع و شکل زمین باعث عملکرد توده های خزری از شرق و قفقاز و قطبی از ارس و مدیترانه از غرب می باشد .توده مدیترانه در دیزمار و خزر در چاله اهر و حاشیه ارس و شمالی در تمام منطقه موثر است.
نزدیکی خزر به قاراداغ در عصر یخبندان مانع از نابودی جنگل های منطقه شده و باعث تشکیل ذخیره زیست کره در قاراداغ شده است بطوری که قاراداغ شامل ۱۲۶ گونه گیاهی، ۲۲۰گونه پرنده،۳۸گونه خزنده،۴۸گونه پستاندار، ۲۲ گونه ماهی و ۵ گونه دوزیست می باشد
گردو. سیب ،انگور،انار ،آلبالو، زرد آلو و گیلاس و…. از میوه های مهم منطقه می باشند .سماق ، زرشک و طی دو دهه اخیر زعفران نیز همراه با گندم و جو و نخود و لوبیا و حتی برنج در قاراداغ کشت می شود
تنوع فرش و دیگر صنایع دستی بافتنی قاراداغ شهرت جهانی دارد
چشمه های آب گرم ،جنگل های بکر قاراداغ و تنوع چشم انداز کوهستان و دره و دشت و رودخانه زیباترین مناظر طبیعی را در قاراداغ خلق کرده و قاراداغ حقیقتا ،بهشت آذربایجان است
معادن قاراداغ محصول کمان فرورانش از نوع اندی، شامل مس ،آلومینیم مولیبدن ،طلا و جیوه و اورانیوم بوده که در محدوده نوار ژئوترمال قاراباغ ،اردوباد ،کمتال سبلان متمرکز می باشد
به پیشنهاد مطالعات شخص بنده
قاراداغ بهترین شرایط بیو کلیمایی برای زندگی و استراحت سالمندان دارد
صنایع تبدیلی محصولات باغی و دامی و صنایع معدنی رکن توسعه پایدار منطقه قاراداغ پیشنهاد می شود
چاله تکتونیکی اهر به علت گسترش باتولیت قاراداغ، امکان استفاده از آبهای فسیلی را نداشته ، و به علت توسعه سریع اوزومدل به سبب تشکیل قطب مس ایران در قاراداغ ،اب اهر چای قطعا بزودی محدود خواهد بود
که
ضرورتا باید امور اب اهر و دیگر مسئولان ارشد برای تامین منابع آب لازم و مکانیزاسیون تمام فعالیت های کشاورزی و باغداری در چاله اهر اقدام نمایند
۶ اردیبهشت ۹۹
جلیل شمس
